محسن امین‌زاده
توصیه‌هایی به رئیس‌جمهور در سیاست خارجی و توسعه ملی[۱] ︱ بخش سوم (پایانی)
همچون سایر اصلاح‌طلبان، معتقد به توسعه دموکراتیک، عادلانه، متوازن، پایدار و همه‌جانبه در ایرانی مستقل، یکپارچه، مقتدر و امن برای همه ایرانیان در چارچوب نظام هستم؛ اما توسعه، تجربه بشری است و آموختن از تجربیات دیگران، اقدامی ضروری و خردمندانه برای رفع نابسامانی‌ها، اصلاح اشتباهات مقامات و قرار گرفتن در مسیر درست توسعه و اقتدار ملی است.
کره شمالی در ایران شیفتگانی دارد که از رژه منضبط نظامیان‌اش و نمایش موشک‌ها و آزمایش‌های هسته‌ای‌اش به‌وجد می‌آیند. به مسئولان عالی و آقای رئیسی توصیه می‌کنم که از وضعیت رقت‌بار مردم کره شمالی بیاموزید و هرگز به سازوکارهای هستی‌سوز کره شمالی نزدیک نشوید.
- از فجایع فقر سیاه کره شمالی بیاموزید که در آن نظامی‌گری آرمان ملی است. بزرگترین ارتش جهان نسبت به جمعیت را دارد. با بالاترین سهم نظامیان از بودجه سالیانه یک کشور و با موشک‌های دور بُرد بسیار و کلاهک‌های هسته‌ای.
- از فجایع کره شمالی بیاموزید که کودکان‌اش نظامی‌گری می‌آموزند. نظامیان ستون و محور انقلاب و نزدیک‌ترین بخش به رهبر هستند و وظایف: تأمین امنیت ملی، پشتیبانی از نظام، کنترل مردم و جامعه و الگوسازی برای جامعه را برعهده دارند.
- از کره شمالی بیاموزید که «جنگیدن با آمریکا» را آرمان ملی کرده است. همه‌چیز در خدمت جنگ با آمریکاست. وضعیت بحرانی مواجهه با آمریکا دائمی است و توجیه فقر و فلاکت مردم هم مقاومت پرافتخار آنان در برابر آمریکا است.
- از کره شمالی بیاموزید که رهبراناش جنگ را مرحله توسعه‌یافته امر سیاسی می‌دانند. موعودشان «روز موعود مواجهه رودروی نظامی با آمریکا» است و پایان مشقت‌های مردم به روز جنگ با آمریکا و پیروزی بر این کشور، حوالت داده می‌شود.
- از کره شمالی بیاموزید که کشته‌شدگان قحطی‌اش در سال ۱۹۹۵ تا سه میلیون نفر تخمین زده می‌شود. پس از آن نیز مرگ ناشی از گرسنگی بخشی از زندگی عادی مردم است و هرساله صدها هزار نفر از گرسنگی می‌میرند.
- از کره شمالی بیاموزید که رهبراناش در آرزوی اقتدار، توان نظامی هسته‌ای را به بنیان اقتدار ملی بدل کردند. با صرف همه توان کشور سلاح هسته‌ای تولید کردند اما سلاح هسته‌ای اقتدار نیافرید بلکه فرصت‌های اقتدار ملی را نابود کرد.
- از کره شمالی بیاموزید که توان هسته‌ای نظامی‌اش هیچ منزلتی حتی نزد دوستان‌اش ندارد. همه آنان از جمله جمهوری خلق چین، تحریم یکپارچه کره شمالی را طبیعی و خلع سلاح هسته‌ای این کشور را بدیهی و ضروری می‌دانند.
- از کره شمالی بیاموزید که دهه‌های اول استقلال‌اش هماورد مقتدر کره جنوبی بود. کره جنوبی به‌سوی قدرت اقتصادی و کره شمالی به‌سوی قدرت نظامی و هسته‌ای رفت. تولید ناخالص داخلی کره شمالی از وضع نسبتا برابر ۴ دهه پیش با کره جنوبی، به کمتر از یک-صدوبیستم تولید ناخالص داخلی کره جنوبی تنزل کرد. قدرت اقتصادی کره جنوبی افتخار آفرید و توان نظامی همراه با فقر و توسعه‌نیافتگی عمیق و گسترده، مایه تحقیر حکومت و مردم کره شمالی شد.
- از تجربه کره شمالی بیاموزیم که سلاح هسته‌ای، سلاحی بازدارنده است؛ سلاحی برای شلیک نکردن. سلاح هسته‌ای مانع حمله هسته‌ای است، اما با ابعاد عمیقاً ضدانسانی آن، هیچ کشوری قادر نیست با تهدید کاربردش، مطالبه‌گری کند.
- از تجربه کره شمالی بیاموزیم که گرفتار «تله پارادوکسیکال تولید سلاح هسته‌ای» شده است. قادر بوده بر سر عدم تولید سلاح هسته‌ای با آمریکا و جامعه جهانی معامله کند و به توسعه هسته‌ای صلح‌آمیز و توسعه اقتصادی موفق برسد. اما با تولید سلاح هسته‌ای، همه‌چیز فلج شده است.
- از کره شمالی بیاموزیم که مشکل پارادوکسی‌اش زوال زمان مناسب معامله نسبی است. حال کره شمالی دو انتخاب نامطلوب دارد؛ نابودی کامل سلاح‌های هسته‌ای و تاسیسات‌اش، تحت کنترل آمریکا و فروپاشی حیثیتی از جمله نزد مردم خودش. یا تحمل بی‌اعتنایی جامعه جهانی به تهدیدات نظامی و هسته‌اش و تداوم تحریم کامل و فقر سیاه مردم.
- از کره شمالی بیاموزیم و اجازه ندهیم که تندروها و نظامی‌گرایان، کشور را دچار تله پارادوکسی مشابه کره شمالی کنند. ایران طبق فتوای رهبری به‌دنبال سلاح هسته‌ای نیست اما تله پارادوکسی هم منحصر به تولید سلاح هسته‌ای نیست.
- از کره شمالی بیاموزیم که بی‌خردی رهبران می‌تواند باعث شکل‌گیری فقیرترین کشور مسلح جهان در جوار ۱۴۰۰ کیلومتر مرز با اقتصاد دوم جهان یعنی چین با ۱۶۶۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی، و با ۲۵۰ کیلومتر مرز با اقتصاد دهم جهان یعنی کره جنوبی با ۱۸۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی بشود. با تولید ناخالص داخلی حدود ۱۵ میلیارد دلار، ۱۱۰۰ برابر کوچکتر از چین و ۱۲۰ برابر کوچکتر از کره جنوبی.
- از کره شمالی بیاموزیم که پارادوکس اصلی رهبراناش ناتوانی در تغییر راهبرد نظامی‌گری است. رهبران کره شمالی به‌رغم بی‌خبری مطلق مردم‌اش، به‌خوبی از تحولات توسعه آسیا به‌ویژه کره جنوبی و چین آگاه‌اند. توسعه‌ستیزی رهبران کره شمالی حاصل بحران فکری آنان در قبال پیروزی بزرگ اقتصادی کره جنوبی، چین، تایوان، سنگاپور و سایر کشورهای منطقه است. گویی برای آنان گام نهادن در مسیر توسعه، به‌منزله فروپاشی توهمات انقلابی ساخته شده توسط آنان برای مردم‌شان است. رهبران کره شمالی در هراس‌اند که توسعه ملی و پیشرفت اقتصادی، نهایتا به فروپاشی حکومت‌شان منجر می‌شود.
- از تجربیات شکست‌خورده کره شمالی و زندگی مشقت‌بار و فقر سیاه مردم کره شمالی بیاموزیم و اجازه ندهیم که کشور هرگز وارد پارادوکس‌هایی همچون ساخت سلاح هسته‌ای و مشابه آن بشود و باور کنیم این‌گونه ماجراجویی‌ها نه‌تنها باعث عزت و اقتدار ملی نمی‌شود بلکه مسیر اقتدار ملی واقعی و پایدار را مسدود می‌کند.
- دولتمردان از تجربه‌های فاجعه‌بار کره شمالی، با درک این تفاوت‌ها بیاموزند که: ساختار سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی ایران هرگز حکمرانی به‌شیوه کره شمالی را تحمل نمی‌کند. همچنین برخلاف کره جنوبی، چین، ژاپن و روسیه، همسایگان کره شمالی که تهاجم نظامی آمریکا به کره شمالی را خلاف مصالح و امنیت ملی خود می‌دانند، کشورهای همسایه و همجوار متعددی از حمله متصور آمریکا به ایران استقبال می‌کنند و حتی آماده تامین هزینه‌هایش هم می‌شوند.
[۱] – این مقاله بخش سوم (پایانی) توصیه‌های به نظام و دولت رئیسی برای آموختن از آموزه‌های توسعه ملی سایر کشورها (اینجا وضعیت رقت‌بار اقتصاد و توسعه کره شمالی) است که تفصیل آن در مقاله «استراتژی توسعه ملی؛ چین یا کره شمالی» در شماره هفتم ماهنامه مشق فردا منتشر شده است.